historie

De historie van NOA – Vereniging van Nederlandse Oud-AJC’ers

Geschiedenis NOA

In 1976 wordt door een aantal oud-medewerksters van het kantoor van de AJC een bijeenkomst georganiseerd van oud-bestuurders van de AJC met als doel: ‘Leg de geschiedenis van de AJC vast’.

1976

Werkgroepen

In 1977 start de ‘Werkgroep Onderzoek AJC’ en in 1980 de ‘Werkgroep oud-AJC- Kontakten’. Ook verschijnt vanaf eind december 1980 het ‘Mededelingenblad van de Stichting Oud-AJC-Kontakten’, dat het vol houdt tot mei 2009.

1977

NOA en Het Gele Blaadje

Nadat de ‘Stichting Oud-AJC-Kontakten’ door het toenmalige bestuur werd opgeheven is op 21 mei 2009 NOA – Vereniging van Nederlandse Oud-AJC’ers ontstaan. Doel van de vereniging: het levend houden van de belangstelling, alsmede het bundelen van activiteiten van geïnteresseerden in de AJC. Belangrijkste activiteit is het uitgeven van Het Gele Blaadje als contactorgaan voor oud-AJC’ers. Deze oprichting is op initiatief van Henk Voskes, voorzitter; Sietske van der Schouw, secretaris; Rinus Wever, penningmeester; Hans Stoovelaar, hoofdredacteur; Peter van Halm, redacteur en An de Klonia-Buitenhek, redacteur. Later zijn ook Elly Belmon-Telder als secretaris en Nienke Eijkelenkamp-Belmon als penningmeester tot het bestuur toegetreden.
2009

Wisseling van de wacht

Tot 2021 zijn er 47 Gele Blaadjes uitgegeven

In de loop van 2020 besluit de hoofdredacteur per eind december met de uitgave van Het Gele Blaadje te stoppen, waarop het bestuur het zich voorneemt de vereniging NOA op te heffen.
2020

Vernieuwde uitgave van Het Gele Blaadje | Erelid

Hoeveel zullen er nog volgen?

De NOA-leden Wim Blok, Bouke Bergstra, Marianne Koningh en Elly Zevenbergen, die het niet eens waren met het besluit om te stoppen, hebben toen een nieuw bestuur en een nieuwe redactie gevormd en NOA en Het Gele Blaadje overgenomen. Zodat per februari 2021 Het Gele Blaadje – zei het in gewijzigde uitvoering en lay-out – weer als vanouds viermaal per jaar verschijnt. NOA heeft dan circa driehonderd leden.

Het bestuur heeft besloten Hans Stoovelaar (voormalig hoofdredacteur) tot erelid van NOA te benoemen.

02/2021

Jubileumnummer

De vier omslagen van 2021

In dit jaar is de vijftigste uitgave van Het Gele Blaadje verschenen.
09/2021

Nog een jubileum

Honderd jaar Paasheuvel in Vierhouten

01/2022

4 mei comité | Boekje | Zonnehal




Het > 4 mei comité Paasheuvelgroep, dat al vele jaren op 4 mei de herdenking op de Paasheuvel in Vierhouten organiseert, is vanaf 1 januari 2023 toegetreden tot NOA, Nederlandse vereniging van Oud-AJC’ers. De bestuursleden van NOA zijn vanaf diezelfde datum automatisch lid van het comité.

Tijdens de 4 mei herdenking in Vierhouten heeft het > 4 mei comité Paasheuvelgroep het boekje ‘Gerben Andries Lenstra en het verdriet rond de Paasheuvel’, geschreven door Joop Witte en Bouke Bergstra, uitgereikt aan de aanwezigen. Ook Fiep Poppe-Kesner gaf weer acte de précence met het voorlezen van o.a. het gedicht ‘Het Carillon’.

Op 2 juli 2023 is de gedeeltelijk gerestaureerde Zonnehal tijdens een feestelijke bijeenkomst heropend. De restauratie betrof voornamelijk de voorzijde van de hal. Tijdens de opening hield NOA-voorzitter Co van den Berg – voor de ruim 120 bezoekers, waaronder ruim 60 NOA-leden – een vlammend betoog over de AJC-geschiedenis in relatie met de toekomst.

2023

Boekje

Tijdens de 4 mei herdenking 2024 in Vierhouten heeft het > 4 mei comité Paasheuvelgroep het boekje ‘Het papieren verzet 40–45 | Wapens in handen van AJC’ers’, geschreven door Joop Witte en Bouke Bergstra, uitgereikt aan de aanwezigen. Ook Fiep Poppe-Kesner gaf weer acte de précence met het declameren van gedichten.

2024

De historie van de AJC – Arbeiders Jeugd Centrale

Oprichting van de AJC – Arbeiders Jeugd Centrale

Hordeleider Jan van de Kramer uit Zaandam in typische AJC-kleding

De oprichting op 18 maart was een gezamenlijk initiatief van de Sociaaldemocratische Arbeiderspartij SDAP en het Nederlands Verbond van Vakverenigingen NVV -. De AJC had tot doel de arbeidersjeugd zowel lichamelijk als geestelijk op te voeden en te ontwikkelen en was de opvolger van de Jongelieden Organisaties van de SDAP. Verder streefde de AJC er naar het socialistisch cultuurideaal in eigen gelederen te realiseren. Zo ontwikkelde de AJC haar eigen karakteristieke omgangsvormen – zonder alcohol en tabak – met een unieke wijze van kleden, feestvieren en kamperen.

1918

Paasberg, Vierhouten

Tekening: Fré Cohen

AJC’ers willen op eigen terreinen kamperen en men besluit op 2 juli voor f 800,- de Paasberg te Vierhouten te kopen. Amsterdamse AJC’ers vertrekken op 15 juli naar Vierhouten en slaan daar hun tenten op. Het eerste tentenkamp op de Paasberg! Fré Cohen (misschien wel de belangrijkste van de vele kunstenaars die de AJC heeft voortgebracht) was een van de deelneemsters en zij maakte van het kamp een schitterende tekening met vier tenten.
1922

Paasberg, Vierhouten

Het eerste AJC-kampgebouw, de Paasheuvel in Vierhouten wordt in gebruik genomen.
1923

Paasheuvel, Vierhouten

Eerste Pinksterfeest op de Paasheuvel in Vierhouten met 1.250 deelnemers.

1924

Wijlre

Aankoop kampeerterrein aan de Geul te Wijlre.
1925

Rode Wachten en Rode Valken | Rode Valkenkamp

Rode Valken van afdeling Alkmaar

De AJC’ers worden in leeftijdsgroepen ingedeeld (voorheen waren er A- en B-leden). De leden boven de zestien worden Rode Wachten en de twaalf tot zestienjarigen vormden de Rode Valken, later volgen nog de Trekvogels voor tot twaalfjarigen. Binnen de leeftijdsgroepen wordt er onderscheid gemaakt in ‘hordes’, ‘troepen’ en ‘stammen’. De groepen hebben hun eigen symbolen, uniformen, regels en bijeenkomsten. Het eerste Rode Valkenkamp wordt in Vierhouten gehouden.
1928

Het Rode Valkennest

Overdracht van Het Rode Valkennest in Vierhouten aan de AJC door F.M. Wibaut en M. Wibaut-Berdenis van Berlekom.
1929

11.000 leden | Havelte

De AJC komt tot grote bloei. Waren er in 1922 landelijk nog maar 2.600 leden. In het begin van de dertiger jaren telt de AJC bijna 11.000 leden.

In Havelte wordt het kampeerterrein Het Hunehuis geopend.

1930

Rode Nederzetting

Tekening Openluchttheater: Albert Funcke Küpper

In Vierhouten wordt de eerste Rode Nederzetting voor Rode Valken gehouden met 1634 deelnemers.

1931

Het Meenthuis

In Blaricum wordt het kampeerterrein Het Meenthuis geopend.
1932

Koos Vorrink | De Eikenhoeve

Afscheid van de grote AJC-stimulator en voorzitter Koos Vorrink.

Verzekeringsmaatschappij De Centrale schenkt aan de AJC de Eikenhoeve in Vierhouten.

1934

Heimanshof

Aanleg van de nu nog steeds bestaande heemtuin Heimanshof in Vierhouten.
1935

Centraal Vriendschapsfeest | Crisis

In Amsterdam organiseert de AJC een Centraal Vriendschapsfeest met 4.500 deelnemers.

In de crisisjaren zakt het ledenaantal. De AJC concentreert zich nu ook op kamperen en werkprojecten voor werkloze jongeren.

1937

Zonnehal

Kenmerkend voor de Amsterdamse school

In Vierhouten wordt de Zonnehal in gebruik genomen.
1938

Opheffing | Illegaal

Op 13 augustus laat het hoofdbestuur van de AJC aan landverrader Rost van Tonningen weten niet bereid te zijn het werk van de AJC voort te zetten en besluit de AJC op te heffen.

Op 15 augustus komen Elly Tas, Rinus Hille en Ad van Moock bijeen en leggen de basis voor ‘Het Fonds’. Vriendenkringen worden gevormd en hulpacties georganiseerd. Er wordt door AJC’ers deelgenomen aan het verzet.

1940

Herdenking | Heroprichting

AJC-uniform: Blauwe kiel en rode das, symbool voor de trekvogels

Op 11 mei trekken meer dan duizend AJC’ers naar een herdenkingsbijeenkomst in het Concertgebouw in Amsterdam.

De AJC wordt op 15 juli weer opgericht, nu echter als een zelfstandige jeugdorganisatie, waarvan de leden worden onderverdeeld in Zwaluwen (acht tot twaalf jaar), Trekvogels (twaalf tot zestien jaar) en Rode Wachten (boven de zestien jaar). Alles verdeelt in afdelingen, zwermen en vluchten. Al direct na de bevrijding komt de AJC weer tot bloei, eind 1945 zijn er alweer meer dan 8.000 leden.

1945

Vriendschapsfeest

Centraal Vriendschapsfeest in Amsterdam met 10.000 deelnemers.
Paasheuvel en Meenthuis worden weer in gebruik genomen.
Hoewel de voorgenomen fusie met de JVO (Jeugd voor onthouding) mislukt telt de AJC nu zo’n 11.000 leden.

1946

Paasheuvelklok

Eerste naoorlogse Pinksterfeest met 1.700 deelnemers met o.a. de inwijding van de Paasheuvelklok.

1947

Zonnehal

Heropening van de Zonnehal in Vierhouten

1953

Vriendschapsfeest

Het zowel bewonderde als verguisde stripfiguurtje Mieke Meier in actie!

Tijdens de Paasdagen organiseert de AJC het Centraal Vriendschapsfeest in Utrecht met 1500 deelnemers.
1954

Brand | Overweging tot opheffing

Het Meenthuis in Blaricum wordt door brand verwoest.

Na zo’n tien goede jaren blijkt al halverwege de jaren vijftig dat met name steeds meer Trekvogels maar kort lid bleven. De Trekvogels vormden echter het kernpunt in de AJC-organisatie. Zonder Trekvogels geen Rode Wachten en dus ook geen kader. Zonder een goede Trekvogel-organisatie konden de Zwaluwen ook niet doorstromen. De AJC-leiding bedacht van alles om deze uitstroom te stoppen, maar had daarmee weinig succes. Bovendien roerden oudere AJC-leden zich en riepen om hervormingen. Op het congres van de AJC in Amsterdam wordt voor het eerst gesproken over opheffing.

1957

Principebesluit opheffing AJC

In de Zonnehal wordt het besluit tot opheffing genomen

Buitengewoon congres in de Zonnehal in Vierhouten waar het principebesluit wordt genomen tot opheffing van de AJC en te starten met een nieuwe fase: Werkplaats.

1958

Opheffing AJC

De bordjes worden verhangen

Op 28 februari wordt tijdens een congres in de Paasheuvel definitief besloten de AJC op te heffen, op 1 maart wordt dan het Jeugd en Jongerencentrum Ruimte opgericht.

1959

Veertig jaar Paasheuvel

In 1963 wordt in Vierhouten veertig jaar Paasheuvel georganiseerd met 4.500 deelnemende oud-AJC’ers.

1963

Vijftig jaar Paasheuvel

Het volksdansen zit er nog steeds in!

In 1973 wordt dat nog eens overgedaan, als de Paasheuvel vijftig jaar bestaat, met 3.000 deelnemende oud-AJC’ers.

1973